Spotkanie

we wtorek 27 lutego 2018 r. o godz. 18.00

 Wstęp wolny

Towarzystwo Biblioteki Publicznej im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie

we współpracy z prof. dr. hab. Ryszardem Szczygłem

Wykłady popularnonaukowe z cyklu Historycy Lublina

Prowadzenie dr Grażyna Jakimińska 

Jan Riabinin (1878—1942)

ulotka.pdf

RIABININ JAN, ps. Eugeniusz Barroux (1878—1942), archiwista, histo­ryk Lublina, kustosz Archiwum Państwowego w Lublinie. Ur. 22 VIII w Lublinie w kamienicy, będącej własnością dziadków, przy ul. Złotej 3. Był jednym z czworga dzieci Sergiusza i Pauliny z Goetzów. Pochodził z wie­lonarodowościowej rodziny inteligenckiej. Ojciec, Rosjanin, dziadkowie ze strony matki — wywodzili się z Prus i Francji. Edukację szkolną rozpo­czął w rosyjskim gimnazjum w Lublinie. Jego nauczycielem łaciny i greki był Hieronim Łopaciński, który wyposażył go nie tylko w biegłą znajo­mość literatury klasycznej, lecz także w trwałe i szerokie zainteresowania przeszłością rodzinnego miasta i Polski.Od 1894 r. kontynuował naukę w Moskwie, gdzie przeniósł się w celu leczenia postępującej utraty słuchu. Mimo całkowitej głuchoty ukończył gimnazjum klasyczne, a w latach 1901—1904 studiował historię na uniwersy­tecie moskiewskim. Od 17 XI 1904 r. do końca r. 1918 pracował w Archi­wum Głównym Ministerstwa Spraw Zagranicznych w Moskwie. W tym czasie często odwiedzał Lublin. Utrzymywał wówczas ożywione kontakty naukowe z H. Łopacińskim, a po jego śmierci porządkował i katalogował zbiory rękopisów i starodruków w bibliotece nazwanej imieniem swojego gimnazjalnego nauczyciela. 16 IV 1914 r. zawarł w Lublinie związek mał­żeński z Taisją Krapiwin. Burzliwe lata 1919—1921 spędził z żoną i dziećmi (córka Eudoksja, ur. w 1915 r., syn Sergiusz, ur. w 1918 r.) w Mariupolu na Ukrainie. Do Polski powrócił z rodziną w 1921 r. Polską kartę swej pracy archiwistycznej rozpoczął w archiwum kieleckim, skąd decyzją mi­nistra WRiOP został oddelegowany do prac porządkowych w Archiwum Państwowym w Lublinie z dniem l XII 1921 r. Lubelską karierę archiwal­ną, najpierw jako urzędnika kontraktowego VII stopnia, a od 1928 r. ku­stosza, zamyka przejście na emeryturę w r. 1938. Obywatel Rzeczypospo­litej Polskiej od 1922 r., traktował Polskę jako swoją drugą ojczyznę. Sam czuł się Rosjaninem i w tym duchu wychowywał dzieci.  Zm. 20 VII w Lublinie po długiej i ciężkiej chorobie.Działalność archiwistyczna i historyczna Riabinina, uwarunkowana miejscem jego aktywności zawodowej, dzieli się na dwa wyraźnie wy­odrębnione okresy: moskiewski i lubelski. W pierwszym jego zaintereso­wania skupiały się na szeroko rozumianych dziejach Polski, a zwłaszcza problematyce powstania kościuszkowskiego i panowania Stanisława Augu­sta Poniatowskiego. Ich rozwojowi sprzyjały prace nad porządkowaniem tzw. Archiwum Królestwa Polskiego, obejmującego akta władz Rzeczy­pospolitej, wywiezione do Moskwy po 1794 r. Efektem tych zainteresowań oraz długoletnich wysiłków archiwistycznych i badawczych były artyku­ły zamieszczane w rosyjskich i polskich czasopismach historycznych. Do ważkich osiągnięć tego okresu należy opracowanie katalogów do uporząd­kowanych archiwaliów polskich. Opublikowany w Moskwie w 1914 r. ka­talog Archiw Carstwa Pol’skago, cz. 1: Vnutrennije diela Pol’szi, stał się podstawowym źródłem informacji dla delegacji archiwistów polskich, po­dejmujących w latach 1922—1935 starania rewindykacyjne w ZSRR.Okres drugi, to praca Riabinina nad lubelskimi archiwaliami sekcji I, mieszczącymi się w gmachu powizytkowskim przy ul. Narutowicza 10. Wieloletnia opieka nad księgami staropolskimi i aktami administracji ro­syjskiej przyniosła cenne dokonania. Znalazły się wśród nich przewodniki archiwalne: Archiwum Państwowe w Lublinie, I: Wiadomość ogólna, II: Dawne księgi miejskie lubelskie (W. 1926), Archiwum Państwowe w Lublinie. Inwentarz ksiąg dawnych (W. 1931) oraz katalog imienny i rze­czowy do 189 ksiąg miejskich lubelskich. Cykl prac archiwalnych zamknął „dyplomatariusz” m. Lublina, opublikowany w 1938 r. pt. Materiały do historii m. Lublina 1317—1795. Obowiązki archiwisty łączył Riabinin z przygotowywaniem licznych opracowań historycznych. Większość z nich wydrukował w serii Materiały do monografii Lublina. W jej ramach uka­zały się prace: Lublin w księgach wójtowsko-ławniczych XVII—XVIII w. (L. 1928), Rada Miejska Lubelska XVII w. (L. 1931), Lekarze w księgach miejskich lubelskich (L. 1932), Lauda miejskie lubelskie XVII w. (L. 1934), Materiały do lubelskiego słownika aktowego (L. 1935). Opublikował też wiele artykułów: o czarach i gusłach w Lublinie, o teatrze, ulicach i ka­mienicach lubelskich. Swoje badania nad dziejami miasta traktował jako misję życiową.Riabinin brał aktywny udział w pracach Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Lub­linie. Jego dorobek obejmuje 69 pozycji opublikowanych w Rosji i w Pol­sce w latach 1905—1938. W r. 1932 uhonorowany został Złotym Krzyżem Za­sługi, przyznanym za osiągnięcia na polu archiwalnym i naukowym oraz nagrodą pieniężną, w wysokości 2,5 tyś. zł, ufundowaną przez Radę Miej­ską Lublina za prace z historii miasta.
PSB, t. XXXI/2, s. 129; W. Adamczyk, J. Riabinin historiograf Lublina, „Dzien­nik Zarządu m. Lublina” 1937 nr 9; K. Gawarecka, J. Riabinin — kustosz Archiwum Państwowego w Lublinie. W szesnastą rocznicę zgonu (bibliografia prac), „Archeion” 1958, t. 29 s. 209—219; J. Pakulski, R. Piechota, B. Ryszewski, Bibliografia archiwistyki polskiej do r. 1970, W. 1984; Fot. w Bibliotece Publicznej im. H. Łopacińskiego w Lublinie, syg. 2242 b; tamże, zbiory spec. sygn. 2233-2242b; APL, Akta osobowe J. Riabinina.Bogusław Wachowicz
Słownik biograficzny miasta Lublina, pod red. Tadeusza Radzika, Jana Skarbka i Adama A. Witusika, Polskie Towarzystwo Historyczne. Oddział w Lublinie, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1993.

Dr Grażyna Jakimińska – Fot. Paweł Znamierowski

Dr Grażyna Jakimińska – historyk, muzealnik, kustosz dyplomowany. Absolwentka historii UMCS (1977). W 2006 roku uzyskała tytuł doktora historii na podstawie pracy „Elita władzy lubelskiej gminy miejskiej w latach 1555-1651” (opublikowana w roku 2012 w lubelskim wydawnictwie Boni Libri). Od 1 lipca 1978 do 28 maja 2014 roku pracowała w Muzeum Lubelskim, od 2000 r. kierowała Oddziałem Historii Miasta Lublina, w latach 2006-2014 zajmowała stanowisko Zastępcy Dyrektora ds. działalności podstawowej. Zajmuje się dziejami Lublina w XVI i XVII wieku. Autorka prac dotyczących historii miasta, m.in. Wacław Lasocki i Muzeum Ziemi Lubelskiej w Nałęczowie (1986), Brama Krakowska (1995), Przywilej lokacyjny miasta Lublina z 1317 roku (1997), Kaplica Trójcy Świętej – klejnot Lublina (2000), Mały ilustrowany przewodnik po Lublinie (2000), Lublin (2008), Donżon na Zamku Lubelskim (2012); współautorka prac, m.in.  Historia miasta Lublina (1990),  Historia miasta Lublina. Informator do wystawy stałej w Muzeum Historii Miasta Lublina (2000), Lublin (2002), Lublin (2005), Lublin – historia miasta. Informator do wystawy stałej w Muzeum Historii Miasta Lublina (2008), Zamek lubelski – Kaplica Trójcy Świętej (2008), Album lubelski. Wędrówki po dawnym i współczesnym mieście (2009, 2010); redaktor publikacji, m.in. 100 lat Muzeum Lubelskiego (1906-2006). 100 najciekawszych zabytków ze zbiorów własnych (2006),  600-lecie bitwy pod Grunwaldem i jej tradycje. Materiały z sesji naukowej zorganizowanej w 600. rocznicę bitwy (2012); autorka artykułów w pracach zbiorowych, m.in. Napisy na ścianach kaplicy Świętej Trójcy na Zamku Lubelskim, [w:] Kaplica Trójcy Świętej na Zamku Lubelskim. Historia, teologia, sztuka, konserwacja, Lublin 1999; Wkład Hieronima Łopacińskiego w przygotowanie wystaw: Przedmiotów Sztuki i Starożytności i Rolniczo-Przemysłowej w 1901 roku oraz w organizację Muzeum Lubelskiego, [w:] Hieronim Łopaciński epoka, ludzie, region, Lublin 2006; Więzienia w Lublinie od średniowiecza do końca XVIII stulecia, [w:] Z dziejów więzienia w Lublinie, Lublin 2007; Rodzina Konopniców, [w:] Książki i historia. Księga Jubileuszowa ofiarowana dr. Z. Bieleniowi z okazji 50-lecia nieprzerwanej pracy w Bibliotece im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie, Lublin 2008; Przestrzeń symboliczna dawnego Lublina, [w:] Przestrzeń antropogeniczna miasta Lublina. Waloryzacja, wytwarzanie, użytkowanie. Część pierwsza materiałów z konferencji, Lublin  2009; Miejsca związane z unią 1569 roku w Lublinie, Wilno 2009; Zamek lubelski – miejsce unii Polski z Litwą, [w:] Unia Lubelska Unia Europejska, Lublin 2010;  Właściciele kamienic w Rynku Lubelskim w XVI i początku XVII wieku, [w:] Pogranicza, Lwów – Łuck 2011; Złotnicy, rajcy lubelscy w drugiej połowie XVI i pierwszej połowie XVII wieku, [w:] Ars omnia vincit. Studia z dziejów sztuki i kultury artystycznej, Lublin 2012; Sylwetki żon rajców lubelskich z lat 1555-1655, [w:] Scientia nihil est quam veritatis imago. Studia ofiarowane Profesorowi Ryszardowi Szczygłowi w siedemdziesięciolecie urodzin, Lublin 2014;  autorka artykułów w czasopismach, m.in. Węgrzy w Lublinie w drugiej połowie XVI i w XVII wieku, „Studia i Materiały Lubelskie”, t. 14, 1997; Zamek lubelski w XVI i pierwszej połowie XVII wieku, „Roczniki Humanistyczne”, t. LIII, zeszyt 4 [Historia sztuki], 2005; Włosi w lubelskiej elicie władzy w drugiej połowie XVI wieku, „Res Historica”, t. 20, 2005; Majątek rodziny Konopniców, „Studia i Materiały Lubelskie” t. 18, 2015.