we wtorek 23 czerwca 2015 r. o godz. 18.00

Spotkanie regionalne

Urzędów
– królewskie miasto na Lubelszczyźnie

Prowadzenie
Małgorzata Ciosmak

Wstęp wolny

ulotka.pdf

Urzędów – wieś (1405–1869 miasto) w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie kraśnickim, w gminie Urzędów.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa lubelskiego.

Położenie
Historycznie położony jest w Małopolsce (początkowo w ziemi sandomierskiej, a następnie w ziemi lubelskiej). Był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego.
Urzędów leży w kotlinie, jaką we Wzniesieniach Urzędowskich wyżłobiła Urzędówka. Najwyższy punkt w pobliżu Urzędowa osiąga wysokość 258 metrów w Leszczynie, najniższy na Bęczynie 176 metrów nad poziomem morza. Obrzeża kotliny są łagodnie sfalowane z wyjątkiem niektórych zboczy nad Urzędówką oraz jarów wyżłobionych przez wiosenne wody. Urzędówka jest wąskim stosunkowo ciekiem wypływającym spod Wilkołaza dość szeroką kotliną. Jeszcze w XVIII wieku tworzyła znaczne rozlewiska, które broniły miasta z trzech stron, a nazywane były jeziorem. Istniał nawet w dawnym Urzędowie cech rybacki.
Rzeka była stale zasilana w wodę z licznych źródeł znajdujących sięwzdłuż jej brzegów. Nawet zimą spotyka się niezamarzające źródełka. Rzeka wpada do Wyżnicy, a z nią do Wisły. Urzędów rozciąga się na długości 8 km wzdłuż rzeki, a składa się z samej osady oraz przedmieść – na prawym brzegu Gór, Rankowskiego, Mikuszewskiego i Bęczyna, a na lewym brzegu Zakościelnego i ulicy Wodnej, dawniej Przedmieścia Krakowskiego. Siedem dróg łączy Urzędów z Kraśnikiem i Opolem Lubelskim (DW 833), Józefowem nad Wisłą, Wilkołazem, Wilkołazem i Dzierzkowicami, przez które przebiegał dawniejszy trakt z Krakowa do Lublina, a stąd na Litwę i Ruś.

Rynek w Urzędowie

Historia
Pierwsze historyczne doniesienia o miejscowości datowane są na rok 1405, kiedy to w miejscu dawnej osady targowej został ulokowany Urzędów przez króla Władysława Jagiełłę, wiadomo jednak, że jako osada Urzędów istniał już pod koniec XIV wieku. Ruchliwy szlak handlowy, łączący stolicę Polski – Kraków z Litwą i Rusią, przy którym leżał Urzędów, sprzyjał rozwojowi miasta. W 1425 roku powołana zostaje parafia, a wraz z ustanowieniem w 1474 roku województwa lubelskiego Urzędów staje się siedzibą władz rozległego powiatu, w którego granicach znajdowało się 35 parafii. Odbywały się tu sejmiki ziemi lubelskiej, działał sąd ziemski i prawdopodobnie przez pewien okres (w XV w.) również sąd grodzki.
Lata 1550-1625 to okres rozwoju miasta Urzędowa. W tym okresie kształciło się 63 studentów w Akademii Krakowskiej. W wiekach XVI i XVII Urzędów miał prawo wyboru 2 posłów do sejmu w Warszawie. Tutaj odbywały się sejmiki województwa lubelskiego. W 1648 roku miasto zostało zrabowane i zniszczone przez kozaków Chmielnickiego. Mieszkańcy zostali zdziesiątkowani przez toczące się wojny i towarzyszące im epidemie. W 1657 roku Urzędów zostaje zajęty przez wojska szwedzkie Karola Gustawa i węgierskie Rakoczego i do reszty złupiony, spaliły się wtedy kościoły św. Ducha i św. Elżbiety. W XVIII wieku Urzędów zaliczany był do grona mniejszych miast królewskich o charakterze rolniczym. Wraz z upadkiem Rzeczypospolitej przestał istnieć także powiat urzędowski, a w 1869 roku pozbawiono Urzędów praw miejskich.
W 1944 roku Urzędów został samodzielnie, wyprzedzając wojska sowieckie, wyzwolony przez żołnierzy Armii Krajowej…

Małgorzata Anna Ciosmak, doktor inżynier, adiunkt w Instytucie Transportu, Silników Spalinowych i Ekologii Wydziału Mechanicznego Politechniki Lubelskiej, współzałożyciel i wiceprezes Towarzystwa Ziemi Urzędowskiej.
Urodziła się w Urzędowie. Jej rodzice to Edward i Zofia Ciosmak z domu Pomykalska. Od 1966 roku zamieszkała z rodzicami w Lublinie, gdzie rozpoczęła naukę w szkole podstawowej. W latach 1974–1978 uczyła się w IX Liceum Ogólnokształcącym im. Mikołaja Kopernika w
Lublinie, a następnie po jego ukończeniu kontynuowała naukę w Politechnice Lubelskiej na Wydziale Inżynierii Budowlanej i Sanitarnej.
Pracę zawodową rozpoczęła w 1984 roku, po uzyskaniu dyplomu magistra inżyniera w specjalności urządzenia sanitarne, inżynieria środowiska, w Zakładzie Remontowym Energetyki, gdzie pracowała do roku 1988. W tym czasie dokonywała wielu tłumaczeń tekstów technicznych z języka angielskiego na język polski. Od roku 1988 podjęła pracę w Zakładzie Usług Technicznych, a następnie w Zakładzie Usług Energo-Chemicznych Wojewódzkiego Klubu Techniki i Racjonalizacji w Lublinie. Pracowała tam aż do momentu zatrudnienia w Politechnice Lubelskiej, co nastąpiło w 1991 roku. Od momentu ukończenia studiów przez cały czas pozostawała w kontakcie z Alma Mater, mając nadzieję na podjęcie pracy naukowej, której pragnęła poświęcić swoje zawodowe życie. Systematycznie, przygotowując się do realizacji tego celu, odbywała praktykę w zawodzie, m.in. pracując jako kierownik robót i projektant na budowach obiektów mieszkalnych, nadzorowała budowę i koordynowała pracę zespołu technologów i wykonawców pochodzących z wielu ośrodków naukowych i przemysłowych w Polsce. Uczestniczyła jako nadzór inwestorski i autorski w wykonywaniu nowych obiektów i remontach starych, w tym zabytkowych. Otrzymała państwowe uprawnienia do prowadzenia samodzielnych prac w wykonawstwie i projektowaniu w specjalności urządzenia i instalacje sanitarne.
Od 1 stycznia 2000 roku pracowała na Politechnice Lubelskiej na naukowo-dydaktycznym stanowisku asystenta, a następnie, po uzyskaniu stopnia doktora, na stanowisku adiunkta. Rozprawę doktorską pt. Model hydrogeologiczno-techniczny wykorzystania wód jurajskich Lubelskiego Zagłębia Węglowego dla celów balneologicznych obroniła 16 listopada 2003 roku przed Komisją ds. Przewodu Doktorskiego na Wydziale Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. 19 stycznia 2004 roku uzyskała tytuł doktora.
Doktor inżynier Małgorzata Ciosmak interesuje się historią sztuki, architektury, archeologią, fotografią i turystyką górską. Wiele czasu poświęca Towarzystwu Ziemi Urzędowskiej. Jest jego współzałożycielem i członkiem Zarządu oraz Zespołu Redakcyjnego. Aktywnie działa w Polskim Towarzystwie Turystyczno-Krajoznawczym (w latach 1992–2000 oraz obecnie jest członkiem Zarządu Głównego i wiceprzewodniczącą Komisji Ochrony Przyrody, a także prezesem Klubu Ochrony Przyrody Oddziału Miejskiego PTTK w Lublinie). Wolne chwile poświęca sztuce rysunku, prezentując następnie swoje prace na licznych wystawach.