Koncert i spotkanie 
w poniedziałek 11 marca 2019 r. o godz. 18.00

Wstęp wolny

Koncert, spotkanie po latach i promocja książki

Lubelski marzec 1968

Udział biorą:
Waldemar Bugaj, Zbigniew Włodzimierz Fronczek, Stanisław Kieroński, Kazimierz Kościuk, Józef Osmoła, Maria (Majka) Pawluk-Czajka, Stanisław Rogala

Scenariusz i reżyseria spotkania:  Alicja Lejcyk-Kamińska

Słowo wstępne: dr Jan Sęk

Oprawa muzyczna: Jerzy Wiencek

ulotka.pdf

W marcu 1968 roku studenci w Polsce wyszli na ulicę, aby manifestować przeciwko komunistycznemu zniewoleniu, cenzurze, partyjniackiej bucie, braku wolności osobistej, ograniczaniu wyjazdów za granice.
Wypadki marcowe y Lublinie – organizacja wieców, uliczne demonstracje, nagłośnienie wydarzeń w Warszawie, manifestowanie solidarności z bracią studencką całego kraju i robotnikami – są dziełem studentów II i I roku filologii polskiej UMCS. Piszę „są dziełem”, choć dla waelu ówczesnych przedstawicieli władzy i rządzącej partii był to jedynie młodzieńczy wybryk, nieodpowiedzialne zachowanie, wićhrzycielskie protesty. Los zrządził, że w niewielkim, studenckim gronie zredagowaliśmy odezwy i ulotki, objaśniliśmy cel protestu i sytuację w kraju, wyznaczyliśmy czas i miejsce manifestacji. (…)

Podkreślam: napisaliśmy ulotki, wyznaczyliśmy dzień i godzinę wiecu.
W tej grupie znaleźli się przyszli literaci, dziennikarze, naukowcy, nauczyciele, działacze społeczni, politycy, ale kilka osób wyemigrowało, jednak nie w roku 1968, lecz w latach 1980, 1981… Temat Marca ’68 powracał w naszych rozmowach, publikacjach, pojawiał się w prasie, radiu, telewizji. (…)

Pomyślałem, że najwyższy czas, aby zebrać nasze rozproszone „marcowe” publikacje. Wiele zgromadziłem w domowym archiwum, zwróciłem się do Przyjaciół o kolejne dokumenty, listy, wycinki prasowe, fotografie. Uzyskałem dramatyczną i bolesną relację Agnieszki Fus, piękne, nostalgiczne wspomnienia Elżbiety Kryształowicz, rozliczeniowe refleksje Józefa Osmoły, Stanisława Kierońskiego, Stanisława Królika, ucieszyły mnie listy od Kazimierza Kościuka i Mirosława Nowaka, kolegi z wojska, odnoszące się do naszych działań i zachowań w pamiętnym roku. Dołączyłem zapisy rozmów z Waldemarem Bugajem i Stanisławem Rogalą. Anna Łukowska odnalazła w swych bibliotecznych zbiorach stenogram niezwykle ważnej dysputy, która miała miejsce w lubelskiej Chatce Żaka 13 marca 1968 roku. Przed wielu laty udzielałem informacji Andrzejowi Pawluczukowi przygotowującemu tekst do lubelskiej „Kameny” na dwudziestolecie wydarzeń marcowych. Zapamiętałem tę ważną publikację. Za radą Przyjaciół postanowiłem włączyć relację Andrzeja do naszego tomu.
Nie skąpiłem informacji również Wackowi Białemu, kiedy gromadził informacje do publikacji o klimacie duchowym Pokolenia ’68, studentach, artystach, agentach, niebieskich ptakach ówczesnego środowiska zgromadzonego wokół Chatki Żaka, miejsca jakże ważnego w życiu ówczesnego Lublina. Również relacja Wacka RWE w kołchoźniku, w której powstaniu mam swój udział, wzbogaciła nasz tom. Maria Moniak [Dobosiewicz], studentka V roku filologii polskiej UMCS, uczestniczka pamiętnej antyrządowej demonstracji 11 marca 1968 roku, została zatrzymana przez funkcjonariuszy SB i postawiona przed Kolegium Karno-Orzekającym. Po wielu latach, już jako dziennikarka lubelskiego „Dziennika”, przeprowadziła i opublikowała rozmowę z organizatorami marcowych wydarzeń. Obszerna rozmowa, pod jakże wymownym tytułem Konspiracja, że pożal się Boże, wywołała ogromny odzew w kręgach uczestników pamiętnych wypadków. (…)

Stanisław Rogala [z kolei] nie stroni w swej twórczości od polityki, często odwołuje się do doświadczeń Marca ’68. Psy, fragment oryginalnej i ważnej powieści – to mroczny, metaforyczny obraz przenikania sił zła w idealistyczny świat młodzieńczych idei, drugim jest Aresztant, krótkie, porażające opowiadanie o historii studenta, który z sali wykładowej trafia do aresztanckiej celi, w świat przestępców, wreszcie Marcowy śnieg, intrygująca opowieść posiadająca formę przesłuchania młodego konspiratora, napisana dwadzieścia pięć lat po historycznych wypadkach. (…)

W książce, która trafia do rąk czytelników, unikamy pisania o ludziach nieuczciwych, zaprzedanych złu, nie wyszydzamy prezentujących odmienne poglądy. Jestem przekonany, że jest to książka o przyjaźni, szlachetności postaw i uczuć, o rodzącej się solidarności, nieustannej potrzebie walki o lepszą, sprawiedliwą, wolną od zniewolenia Polskę. To książka o ludziach, którzy w trudnych, reżimowych czasach byli uczciwi, odważni i solidarni.

Zbigniew Włodzimierz Fronczek

***

Autorzy tekstów i wystąpień:

Waldemar Bugaj – absolwent filologii polskiej UMCS, bibliofil, regionalista, miłośnik dawnego Lublina, kolekcjoner starych fotografii lubelskich i pamiątek narodowych.

Zbigniew Włodzimierz Fronczek – absolwent filologii polskiej UMCS, redaktor naczelny dwumiesięcznika „Lublin. Kultura i społeczeństwo”, prezes Stowarzyszenia Pisarzy Polskich w Lublinie, autor tomów wierszy, gawęd historycznych i powieści.

Stanisław Kieroński – absolwent filologii polskiej UMCS, nauczyciel, księgarz, animator kultury, działacz związkowy i polityczny. Autor tomów wierszy i artykułów publicystycznych, wiceprzewodniczący Rady Miasta Lublin.

Kazimierz Kościuk – absolwent filologii polskiej UMCS, wieloletni pedagog szkół na Zamojszczyźnie, ceniony przez przełożonych, lubiany przez młodzież, znawca i miłośnik współczesnej literatury i tańca ludowego.

Stanisław Jan Królik – absolwent filologii polskiej UMCS, poeta, krytyk literacki, sekretarz dwumiesięcznika „Lublin. Kultura i społeczeństwo”, odważny i energiczny działacz „Solidarności”, zagorzały antykomunista, społecznik, regionalista.

Agnieszka Kus – absolwentka Wydziału Ekonomicznego UMCS, represjonowana za udział w wypadkach marcowanych, skazana na grzywnę i więziona w chełmskim zakładzie karnym. Ofiarna działaczka społeczna.

Anna Teresa Łukowska – absolwentka filologii polskiej UMCS, doktor nauk humanistycznych w zakresie filozofii, specjalista bioetyki, autorka kilkudziesięciu artykułów, esejów i recenzji, obejmujących tematykę z zakresu z etyki, bioetyki, estetyki i historii filozofii.

Mirosław Nowak – absolwent prawa UMCS, szereg lat represjonowany za udział w lubelskich wypadkach marcowych. Do emerytury pracownik administracji.

Józef Osmoła – absolwent filologii polskiej UMCS, w młodości popularny poeta, twórca grupy poetyckiej „Samsara”, w wieku średnim działacz polityczny, społeczny, pedagog, na emeryturze organizator imprez charytatywnych.

Maria (Majka) Pawluk-Czajka – absolwentka filologii polskiej UMCS, wieloletni pedagog szkół lubelskich, znawca współczesnej literatury i teatru.

Stanisław Rogala – absolwent filologii polskiej UMCS, czołowy polski prozaik, poeta, ceniony eseista i krytyk literacki, autor siedemdziesięciu książek, laureat wielu literackich nagród, twórca kieleckiego wydawnictwa literackiego „Gens”.

Jan Sęk – polityk, senator III kadencji, nauczyciel akademicki, działacz kulturalny, prezes Fundacji „Willa Polonia”, kolekcjoner druków ulotnych, grafik i malarstwa, mecenas sztuki, artystów i filantrop, były dyrektor Filharminii im. Henryka Wieniawskiego w Lublinie.

W czasie spotkanie będzie można nabyć książkę „Marzec ’68 w Lublinie”
Wydawnictwo POLIHYMNIA, Lublin 2019

• • 11 marca – Lubelski marzec 1968 – relacja filmowa ZENON KRAWCZYK
    
    

***